ОНАМ МЕНИ ТУШУНМАЙДИ...

— Шу кунларда жуда тушкунман. Ҳаётимдаги энг муҳим танловда ҳам менинг розилигимиз қарор қабул қилишди. Онам мени дугонасининг ўғлига узатмоқчи. Кўнгил қўйганим борлигини айтсам, эшитишни ҳам истамаяпти. Ўйлаб қарасам, онам мени ҳеч қачон тушунмаган экан. Оддийгина кийим танлашдан тортиб ўқишга ҳужжат топшираётганимда ҳам... Нега шунақа? Бир умр у кишининг истаклари билан яшайманми энди? Зарина, 22 ёш Аслида, мақолани оналарга қарата ёзмоқчи эдик: қизларингизни тушунинглар, юрагига қулоқ тутинглар, уларнинг истаклари билан ҳисоблашинглар, дея... Яна ўйланиб қолдик. Қачонгача «Онамиз мустақил қарор чиқаришимизга йўл қўймайди!» дея кўз ёши қилиб ўтирамиз? Балким ҳамма гап ўзимиздадир? Уларга туйғуларимизни, хоҳишларимизни тўғри тушунтириб беролмасмиз? Руҳшунос Шаҳноза ХАЛИЛОВА билан мавзуни таҳлил қиламиз. «Озгина эркинлик истайман!!!» Эркинликка қачон эришасиз? Қачонки, ишончни оқласангиз. Бўлмаса, ўша кичкина ҳодиса — кийим танлаш борасида ҳам онангиз чизган чизиқдан юришга мажбур бўласиз. Бир дугонам бор, ҳеч қачон бозорга онасисиз бормайди. Волидасига ёққан, аммо ўзига ярашмаган кийимни ҳар кунлик қистовлардан қулоғим тинчиса тинчий қолсин деб, бир-икки кияди ҳам. Норозилигини билдиради, аммо йиғи-сиғи, араз-гина наздида тошбағир онага таъсир қилмайди. Аслида-чи? АВВАЛО, сиз қандай кийинишингиз, қайси ўқишга киришингиз кераклигини аниқ билсангиз, дидингизга, кучингизга ишонсангизгина, атрофдагиларни ҳам бунга ишонтира оласиз. УНУТМАНГ, қирқ-элликдан ошиб қолган аёл билан 18-25 ёшдаги қизнинг қарашларида, дидида осмон билан ерча фарқ бор. Демак, кийиниш ва касб танлаш кабиларда тортишув бўлиши табиий. ЭШИТИНГ, хўш нега онангиз сизга ёқмаган либосни эгнингизга мажбуран илдирмоқчи? Сиз бу кийимни ёқтирмаётганингиздек, унинг ҳам ўз фикрлари бор. Шунинг учун биринчи онангизни эшитинг, кейин нима истаётганингизни тушунтиринг, танловингизга қизиқтиринг. ДАРРОВ ТАСЛИМ БЎЛМАНГ, яъни «Керакмас» ёки «Менга барибир» деб тўнингизни тескари кийиб олманг. Фикрингизда собит туришингиз (қайсарликмас, босиқлик билан) онангизда ишонч уйғотади: танловингиз тўғрилиги, дидингиз панд бермаслиги ва хоҳишингиз кучлилигига. «Айтайми ё сир сақлай???» Қиз боланинг туйғуларини онасига ошкор қилиши жуда нозик масала. Бу она- боланинг феъл-атвори, ёшидан келиб чиқиб, ҳал қилинади. Аммо кўза сингач, аттанглар ичида қолмаслик учун нимани қачон айтишни билиш лозим. СЕВИБ ҚОЛДИНГИЗ, буни билган онангиз чегараларни янада кучайтирди. Телефонингизни тортиб олди, ўқишга жўнатмайман деб, пўписа қилди. Нима учун? Бу «катта» сирни бегоналардан ёки тасодифан билиб қолгани учун. Демак, доим ундан яширинча нималардир қилиб юргансиз ва сизга ишониб бўлмайди. Онангиз худди шундай ўйлагани туфайли ҳам таҳликага тушиб қолган. УЯЛМАНГ, ҚЎРҚМАНГ, волидангиз сизга энг кўп яхшилик соғинадиган инсон. Агар танлаганингиз билан аҳду-паймонлашган бўлсангиз, юрагингизни онангизга очинг. Тўғри, бу янгиликни у эшитгани замон хушхабардек қабул қилмаслиги мумкин. Саволларга тутиши табиий. Уларни босиқлик билан эшитиб, ўринли жавоб қайтарсангиз, бир-икки кунда ҳовуридан тушиб қолса, ажабмас. Шунгача дунё кўзингизга тор кўриниб, онангиз билан муносабатларда қўрслик қилманг. ЖАВОБ БЕРИНГ, севган йигитингиз билан бахтли бўлишингизга кўзингиз етадими? Нима учун у билан оила қурмоқчисиз? Сизга маъқул келган томонлари қанақа? Шу каби сўроқларга аввало ўзингиз жавоб топсангиз, онангиз билан суҳбатда калаванинг учини йўқотиб қўймайсиз. ҚАРШИЛИК ҚИЛМАНГ, ИШОНИНГ! Уринишларингиз зое кетиб, онангиз сизни мажбурлаб узатмоқчими? Хўш, энди не қиласиз? Жанжал кўтариш бефойда, «Бахтсиз бўлсам, сиз айбдорсиз», дея ўзингиздан қурбон ясаш хато. Ҳақиқатда норози бўлсангиз ва ўзингизга, танловингиз тўғрилигига ишонсангиз, ҳеч ким сизга келинлик либосини мажбуран кийдириб, тўйхонага судрамайди. «Рози эмасман», дея фикрингизни баён қилинг. Ҳар хил шартлар, таъналар, қўрқитувларингизларингиз эса онангизни янада «илҳомлантиради». ТУШУНИНГ! Оналаримиз учун мисоли кўзгумиз. Адашсак кечиришади, аммо бизнинг хатоларимиз учун ўзларини зимдан айблаб яшашади. Шунинг учун доим эҳтиётимизни қилишга уринишади. Уларни тушунишга ҳаракат қилинг. Ўшанда волидангиз бошлаётган йўлни кўра оласиз... ДУГОНАНГИЗ